De overgang naar de grijze winter is een feit. ‘Mist, vorst in de kist’, leerde m’n moeder mij en het werd gisteren nog maar eens bewezen een rake weerspreuk te zijn. Binnen 24 uur is de kou verdwenen, heeft de dooi haar werk gedaan en zijn de grasvelden weer bijna helemaal groen. Weg sneeuw, weg ijs. De ‘kælkedage’ (dagen dat je kunt sleeën) zijn voorbij. De sneeuwvrouwen en mannen smelten tot zielige hoopjes. De aarde ontdooit en begint weer te ruiken. De vogels vinden het wel prima, die pikken weer in de grond.

Maar het was wel heerlijk! En mooi in het bos en bij het moerasje. En koud! En, tot onze verbazing waaide het -toen er sneeuw lag- gelukkig niet zo hard. Hondje Mees bleef deze maand nog onze logé. Het hebben van een hond is de stok achter de deur om naar buiten te moeten en het was zoals in het liedje ‘wie laat wie nu uit’. De Deense les was ook weer begonnen, dus soms was het nog wel erg vroeg als we buiten liepen, en de pret van ‘UIT’ schoof dan ook meer naar de middag. Dan lag de temperatuur net iets hoger en vaak pikten we het zonnetje nog net even mee.

Ook dat is bijna voorbij. Het witte hondje, dat helemaal niet zo wit is in de sneeuw, vliegt woensdag met me mee naar Nederland. Floor vindt het vast fijn om hem weer thuis te hebben, en het is hoog tijd dat ie naar de Leidse kapper gaat om z’n wilde Deense haren te laten knippen. Ik moet me aanwennen hondenrondjes te lopen zonder Mees.

Het voorjaar tegemoet.

 

 

Vandaag op nieuwjaarsdag hebben we in Kopenhagen een heel jaar rond gebreid. Het was 2 januari 2015 toen ik (Rudi) met Maud vanuit Leiden ben vertrokken om de sleutels van het appartement aan de Jacob Erlandsensgade in ontvangst te nemen. Dat is inmiddels vier jaargetijden terug.

Winter. In de winter is de stad bewolkt, nat en winderig. De temperaturen zijn nog niet eens zo laag, vaak om het vriespunt, zoals nu, maar door de nattigheid en de vaak harde wind voelt het guur aan. We wonen op een eiland en zijn alomvattend door water omringd. Het was daarom dat ik op diezelfde 2 januari 2015 van de weeromstuit een tot-over-mijn-oren-pet heb gekocht. Het is een trouwe metgezel geworden. Evenals de wollen-onder-handschoenen, gecombineerd met wol-gevoerde-thermo-boven-wanten. Inderdaad, je gaat in de winter niet onvoorbereid de straat op. Veel vaker blijf je binnen, hyggeligt, een overtreffende trap van gezellig, natuurlijk met de kaarsen aan.

En dat is niet alleen thuis zo, maar ook op het werk. Iedereen begrijpt dat je licht nodig hebt. Jul (kerst) is dan ook in eerste instantie de traditionele viering van de zonnewende -weet dat het vanaf nu weer beter wordt– dat recent door de christelijke kerk is gesynchroniseerd met de geboorte van Christus. Zo is ook het Luciafeest in zwang, een typisch Noords lichtfeest dat op 13 december, de naamdag van Sint Lucia, wordt gevierd. De traditie is ontstaan in de middeleeuwen. Gelukkig breekt ook in de winter af en toe het wolkendek open, zoals vanochtend toen we Floor uitzwaaiden. 

Dan ga je dus naar buiten. Licht vangen. En dat is dan ook weldadig.

Lente. De lente wordt verklaard op eerste Paasdag. Dat hadden we afgelopen jaar niet echt door. Achteraf hadden we het in de Lonely Planet kunnen lezen, daar stond het fenomeen al aangekondigd. Als de lijdensweg voorbij is, vleit iedereen zich op de terrassen die voor die gelegenheid weer met stoeltjes en gedekte tafels zijn vol gezet. Meanderend door de stad hadden we deze opbouw van nabij meegemaakt maar konden ons er weinig bij voorstellen. Tot dat er op die eerste paasdag volop buiten werd gegeten en gedronken als ware het een zwoele zomerse avond in Brussel of Parijs. Het is lente! Naast de temperatuur is het grote verschil de tijd waarop gegeten wordt. Die wordt door het klimaat -lees zonlicht– bepaald. Daarom zijn de Denen vroeg op, en is de lunch een heel gebruikelijk moment om met elkaar de maaltijd te nuttigen. Het is vaak een moment waar werk en privé in elkaar overlopen. Het is een subtiele uiting van de aandacht waarmee de Denen zorgen dat die balans tussen werk en privé goed blijft. Wanneer de terrassen eenmaal geopend zijn, dan is een blauwe hemel tijdens de snel lengende dagen een voldoende argument om het werken tijdelijk of voortijdig te beëindigen en te doen wat je moet doen: de zon aanbidden.

De trits van feestdagen die op de Pasen volgen helpen daar enorm bij. En ook de bloeiende struiken en bomen in en buiten de stad. De hoeveelheid bloesem is ongekend en we hebben Meidoorns groene valleien in witte vlakten zien omtoveren. Dat zijn uiteindelijk ook deze zintuiglijke ervaringen geweest die ons hebben doen besluiten om hartje stad voor Jægersborg te verruilen, waar allerlei hoogstandjes van de natuur om de hoek liggen.

Zomer. Hoe anders doet de zomer zijn intrede. In tegenstelling tot de lente wordt die niet verklaard maar aanvaard. Het is op een moment is gewoon warm genoeg om het eten en drinken aan het einde van de dag naar het park te verplaatsen. Studenten zijn de trendsetters. Ze zitten in een kring op het gras alsof ze een groepsopdracht moeten uitvoeren, maar dan met bier en ghetto blaster, en een barbecue in het midden. Zelf hebben wij vaak een van de voor-een-gezamenlijke-maaltijd geplaatste tafels gebruikt omdat we die wiebelende wijnglazen in het gras zo vervelend vinden. Wanneer je dan om je heen kijkt zie je welke mensen Kopenhagen in de greep heeft genomen. De mensen zijn opvallend jong, hoewel studenten maar een kleine minderheid vormen. Hoe anders is de menigte in Amsterdam die door babyboomers en toeristen wordt uitgemaakt. Maar weet dat wij niet het enige bejaarde stel zijn dat aan de openbare tafel een flesje ontkurkt. Schroom hebben we niet hoeven te overwinnen. Niet dat omgeving snel zwoel wordt, al was het maar omdat het licht niet uitgaat, maar alle andere ingrediënten van het mediterrane leven zijn overvloedig aanwezig. En voor dat je het in de gaten hebt is het vakantie! Wanneer de scholen dicht gaan, blijkt het hele land 6 weken op slot te gaan… Kopenhagen loopt leeg, naar de buitenverblijven in het binnenland en sommigen naar verre oorden. Het openbare leven wordt tot een minimum teruggebracht. Het Jazz huis en de concertzalen zijn dicht. Tivoli en de terrassen blijven natuurlijk open, voor de toeristen. Niet dat de Denen officieel zes weken vakantie hebben, maar in de praktijk is dat wel een beetje zo. Veelal worden drie-van-de-zes-weken in een aangename leef-werk balans doorgebracht. Het is tenslotte zomer. Wie twijfelt aan de effectiviteit van deze optimale leef-en-werk balans, komt bedrogen uit. Met een rooster van 37 uur per week, lunch en gezamenlijk vrijdagochtend ontbijt in de baas zijn tijd, behoort Denemarken niet alleen tot de rijkste landen maar ook tot de tien meest competitieve economieën van de wereld. Dit is iets voor 2016 om echt te doorgronden.

Herfst. De herfst bestaat niet, beter gezegd wordt simpelweg ontkend. De zomer wordt na de vakantie opgepakt en doorgezet, ondanks dat de dagen korter worden en storm en regen de terrassen intermitterend onleefbaar maken. Eerst blijven de zonweringen uitgeklapt om de resterende warmte vast te houden. Daarna komen de dekens, schapenvachten en de terrasverwarmers op de proppen. Op een dag in november, vroeg in de middag is er maandelijks afdelingsoverleg. Zo’n 50 mensen zijn bij elkaar. Zoals gebruikelijk verloopt het overleg als een efficiënt afgestelde machine. Wat gezegd moet worden wordt een keer gezegd, getoetst, en daarna vastgesteld. We zijn om half twee klaar. Anne-Marie, het afdelingshoofd roept iedereen op om buiten te gaan wandelen. Het is ten slotte een zonnige dag en zo’n kans moet je niet voorbij laten gaan. Slechts enkelen geven aan haar oproep gehoor. De meesten gaan weer onverstoorbaar in stilte aan het werk om tussen vier en vijf in het donker naar huis te gaan. In de ochtend is het dan nog steeds eerder licht dan in Nederland. Wanneer door drie-stormen-binnen-twee-weken omgevallen bomen de openbare wegen belemmeren, hapert het openbare leven. Hortend en stotend bereikt Denemarken met een laatste krachtsinspanning haar vluchthaven; de adventstijd. Plots is er geen donkerte meer, geen verlies, geen depressie. Het wordt immers Jul! En dat gaan we vieren. In december is geen inspanning te veel om kerst tot een goed succes te maken. De stad schudt haar veren en toont zich in al haar pracht en praal. Feeërieke verlichting, gevulde etalages, kaarsen, eten en drinken worden als een kralensnoer aaneengeregen. Iedere afdeling, iedere vereniging, iedere vriendengroep heeft zijn Julekost, een samenkomst met samenhang en samenzang. Op sommige van die gelegenheden gaat het er met de drank heftig aan toe. Julekost is een ventiel van de Deense maatschappij. Er zijn dan even geen hiërarchische verhoudingen en is iedereen gelijk. Gewelddadig lijkt het niet of zelden te worden. Alcohol haalt een laag controle weg en daaronder komen in de regel vriendelijke karakters naar boven. De mare gaat dat sommige mensen zich na het weekend verslikken, dat ze denken dat na de Julekost iedereen gelijk is geworden. Dat blijkt een misvatting. Wat wel waar is dat mensen in Denemarken opmerkelijk gelijkwaardig behandeld worden, gesteld dat je als Deen aanvaard bent. Denemarken is ‘not a nation but a tribe’, heeft de oud ambassadeur van Engeland zich eens laten ontvallen. En de definitie van een tribe, een stam, is dat een stam een stam is wanneer de leden van de stam erkennen dat ze lid zijn van de stam. De laatste zin is even puzzelen, maar het is wel de verklaring waarom de Denen naar binnen zeer tolerant zijn en tegelijkertijd naar buiten heel intolerant kunnen tonen.

Kerst en Oud-en-Nieuw vormen de draaideur naar het nieuwe jaar. We zien met vertrouwen 2016 tegemoet. Met een comfortabel huis en haard wordt het tijd om Sjælland, het eiland waarop wij wonen, te gaan verkennen. Het is een traditie die we hebben opgedaan in Scouting. In een iets groter perspectief: De dag/ het jaar van aankomst maak je kampement op en exploreer je het terrein. De dagen/jaren daaropvolgend ga je op verkenning uit.

Met de beste wensen voor 2016 en wapperende groet!