Verslag van Rudi

Vernieuwing ontstaat wanneer velden van betekenis elkaar beroeren en samensmelten. Denk aan fusion cooking, publiek-private ondernemingen, en paarse kabinetten. Omgekeerd kunnen problemen tussen partijen worden opgelost door er in overleg de scherpe kanten van af te schuren. Dit is een beproefd recept om vraagstukken in de politiek, binnen het algemeen bestuur en tussen private partijen op te lossen. Daarvoor moeten tegenovergestelde normen en waarden worden benoemd en door beter begrip en respect tot een oplossing worden gebracht.

Vorige week was ik drie dagen op Folkemødet festival, een maatschappelijk Oerol, op het Deense eiland Bornholm. Op dit eiland in de Oostzee kwamen voor het vijfde jaar op rij vijfentwintig duizend Denen bij elkaar uit alle streken en gezindtes van het land. Het initiatief is overgewaaid uit Zweden en niet meer of minder dan een groots opgezet forum voor ontmoeting en discussie. Er zijn ministers, politici, vertegenwoordigers van publieke en private partijen, betrokken burgers en toeristen. Je gaat er voor drie dagen heen en je haast je niet.

Wachtend in de bus die ons van het vliegveld naar het festival brengt komt na mij de wethouder van Copenhagen binnen en vraagt de chauffeur of ze bij hem of in de automaat een kaartje moet kopen. Op de plaats van bestemming mengen we ons in de menigte. In het dorp, rondom de haven, in tenten, cafe’s en openbare gebouwen krioelt het overdag van de mensen. Het tafereel laat zich het best omschrijven als een mix tussen een maritiem evenement als Sail Amsterdam, het debatprogramma Buitenhof en Beiers bierfeest. Laat in de avond stroomt het dorp leeg. Met de bus, lopend, of fietsend zoekt een ieder zijn slaapplaats in de wijde omgeving, meestal bij mensen thuis.

Iedereen op Bornholm vertelt mij dat Folkemødet een blijvertje is. Het forum vult de ruimte tussen het parlementaire debat en het gevecht in de media. Het land kent geen geïnstitutionaliseerde organen voor regulier overleg. In plaats daarvan vertoeven de Denen drie dagen onder elkaar, volledig gestript van alle rang en stand. Het is een verworvenheid van twee honderd jaar strijd voor gelijke posities en gelijke rechten.

Er is openbaar debat met de premier, de aanwezigen luisteren en interrumperen met een pilsje in de hand. Even verderop wordt er gediscussieerd over de noodzaak om te de-investeren in het platteland omdat tenslotte iedereen in Kopenhagen wil wonen. Een priester, iman en een rabbi zijn het totaal met elkaar oneens maar pleiten gezamenlijk voor meer vertrouwen. Samen met de collega’s van de universiteit van Kopenhagen presenteer ik de neergang van de dementie-epidemie. Ons betoog roept de nodige discussie op: wie moet men nu geloven wanneer anderen spreken over een ‘tsunami’ van dementerende patiënten?

Ik heb mij vergaapt aan de potpourri van mensen en het ongedwongen samenzijn. Ook Geert Wilders was van de partij, uitgenodigd door de Freedom of Speech Organisation. De aankondiging had veel publieke verontwaardiging gegeven, maar was gevolgd door een breed gedragen consensus dat ook hij uitgenodigd moest kunnen worden. Denen zijn tenslotte allemaal gelijk dus iedereen moet op de zeepkist kunnen staan. Voor de bijeenkomst in het schoolgebouw waren zo’n 150 mensen op komen dagen, 100 mochten naar binnen. Op de bühne was Geert gepositioneerd tegenover Flemming Rose, de eindredacteur die 10 jaar geleden in de Deense krant spotprenten over Allah had gepubliceerd. Die pleitte er voor om religieuze uitingen niet te verbieden. Na anderhalf uur was alles over en voegden de toehoorders zich in de menigte. Er was ruime belangstelling van de media. De politie was zeer nadrukkelijk aanwezig, te land, ter zee en in de lucht. Daar beklaagde iedereen zich over. Het was allemaal zo on-Deens, Folkemødet onwaardig.

Toch was niet iedereen fysiek aanwezig. Er waren opvallend weinig gekleurde mensen. Wel was er in het water een indrukwekkend kunstwerk dat het drama van de bootvluchtelingen verbeelde. Ook miste ik de daklozen. Die waren wel gefotografeerd en levensgroot op bilboards afgedrukt. Daar werd uit de doeken gedaan hoe zij met een unieke postcode 9999 actief worden opgespoord en aangemoedigd om te stemmen bij de komende nationale verkiezingen.

In een samenleving is het zaak dat alle sentimenten boven tafel komen en partijen inzien dat ze gemeenschappelijk tot een oplossing moeten komen. Nederland spreekt over het poldermodel, Denemarken poldert.

Sommigen wisten het al, anderen nog niet, de totale overgang naar Denemarken is aanstaande.

In januari hebben we ons huis aan de Gerrit Doustraat te koop gezet. Op 15 juli a.s. is de verkoop een feit en leveren we het huis op. Dat is sneller dan verwacht en de afgelopen keren dat we in Nederland waren, zaten we een beetje weemoedig in wat nu nog onze fijne stadsbinnentuin is. Genoten nog een keer van het prachtige sedumdak, vol met irissen, de grote blauwe regen en de klimrozen. Over drie weken pakken we daar in. De drukkerij gaat mee naar een nieuwe stek. Niet naar het appartement in Østerbro, maar naar een jaren ’30 huis in Gentofte. We gaan wonen aan de rand van wat ‘Groot Kopenhagen’ heet. Ongeveer 10 kilometer vanuit het centrum. Achter ons begint een oud koninklijk jachtgebied met kuddes herten, hoge beuken, bloeiende meidoorns. Voor ons ligt, aan het einde van de tuin, een klein parkje ‘Hundesømosen’. Ons adres wordt per 1 september: Soløsevej 22, 2820 Gentofte.