De afgelopen tijd hebben we qua weer niet echt de idee gehad dat we naar Scandinavië waren verhuisd. Wellicht is het een paar graden koeler, maar de zon is krachtiger. Kopenhagen is omringd door zee, en we dachten het begrip gematigd zeeklimaat beter te begrijpen dan toen het ons op de middelbare school voor het eerst werd uitgelegd.Nog geen twee dagen geleden waren we in het midden van de stad om de kerstverlichting van Hotel D’Angleterre te bewonderen. Gelegen aan Kongens Nytorv– het Koninklijke plein – had het gebouw een gedaanteverwisseling ondergaan. Er zijn immense, elektrisch oplichtende ijspegels aan de daken aangebracht en op het balkon huppelen nu rendieren in kunstsneeuw. Ook Magasin du Nord – de Bijenkorf van de stad had zich feestelijk opgemaakt voor kerstmis. Met nog zo’n vijf weken te gaan voor de kerst, werd het ook tijd om de stad te vermommen en te doen alsof het winter is.De afgelopen 24 uur is het sprookje werkelijkheid geworden. De afgelopen nacht is Sjælland – het eiland waar Kopenhagen op ligt – onaangenaam verrast door Koning Winter. Alsof hij boos geworden was dat we op de gevels grappen over hem maakte. Ja, de verwachting was dat er zou sneeuw zou kunnen vallen. Maar een pak van 15 centimeter, pal vanuit het oosten aangeblazen door meer dan windkracht 8, is toch een ongewone ervaring. Het begon in de avond allemaal feeëriek en het wakkerde onze romantische gevoelens over kerst flink aan. Maar we zagen ook de bomen kreunen onder het witte pak dat ze aangemeten hadden gekregen.Toen we wakker werden was het duidelijk: we wonen in Scandinavië. Bomen staan door een vracht aan sneeuw als hoepels gebogen in de tuin. De immens hoge ruisende dennen op de erfafscheiding zijn naar de kapper geweest: hun wilde haren zijn er uit getrokken. De trotse Magnolia is in een nacht geruïneerd: de haar door ouderdom broos geworden takken zijn als dor hout afgebroken.Afgelopen zaterdag beschreef Paul Luttikhaus in NRC Handelsblad de ‘Apocalyps in slow motion’; over de geleidelijke opwarming van de aarde waar nog zoveel onzekerheden over zijn dat afwachten verleidelijk is geworden. Een van die onopgeloste vragen is of extreme weersomstandigheden aan de opwarming kunnen worden toegeschreven. In ons geval, hadden we Koning Winter enkel boos gemaakt door op de gevel van Hotel D’Angleterre de spot met hem te drijven, of had hij het zo warm gekregen dat ie een beetje moest uitblazen?We waren het bijna vergeten. Maar in 1987 kwamen Silvia en ik eind november terug uit een tropisch warm Nepal. Goed getraind door het lange lopen in korte broek konden we direct vanuit het vliegtuig in de lange onderbroek het ijs op. Het had in Nederland al lang genoeg gevroren dat we op het ijs in de Leidse polder een tocht konden maken.

Luttikhaus schrijft in NRC dat hij er moedeloos van wordt. Hij vraagt zich af hoe klimaatkenners met de onzekerheden omgaan. Wat zijn bekende grillen van de natuur, wat zijn de omineuze voortekenen dat onze aarde te warm wordt? Voorlopig houden wij het erop dat we naar Scandinavië zijn verhuisd.

 

Twee weken geleden was Floor hier met Mees (Maltezer). Toen was het bos nog vol met herfstkleuren en lopen met Mees (lufter hunden) was ook de buurt verkennen.

We moesten met een blos van schaamte op de wangen bekennen dat we nog niet erg veel rond gelopen hadden in de directe omgeving. Daar is nu verandering in gekomen, want Mees logeert hier tot Floor hem weer op komt halen, en dat is pas in de kerstvakantie. Dagelijks op pad met een hondje is niet alleen gezellig, maar levert ook weer nieuwe ontdekkingen en ontmoetingen op.

In het bos achter het huis loopt een deel van de oude vesting van Kopenhagen met een waterlinie en het Garderhøjfort.

Het fort is nu (kindvriendelijk) museum. Het water voor de linie had moeten komen door twee hoger gelegen meren, middels een ingenieus systeem van waterlopen, leeg te laten lopen in de linie. Het zou slechts een paar dagen kosten om de boel onder water te zetten. Op de kaart is goed zichtbaar tot waar het water gekomen zou zijn en dat is dichtbij ons. Wij wonen op een zandwal die als een strategisch schiereiland omgeven zou zijn met water. Het hele project is ontwikkeld na de Engelse bombardementen op Kopenhagen in 1807, om te voorkomen dat de vijand te dichtbij kon komen. De angst zat er goed in en met het krijgskundig inzicht van die tijd was een waterlinie met een gereguleerde inundatie de oplossing. De bouw duurde van midden 19^e eeuw tot honderd jaar terug. Op het hoogtepunt waren er 60.000 militairen gelegerd in de linie, want de ‘befæstning’ loopt om heel Kopenhagen heen. Van strategisch nut is de ‘befæstning’ nooit geweest en het project was eigenlijk al direct achterhaald. Nooit gebruikt waar voor het gebouwd werd, nu goed voor vele fiets-, wandel- speel- skate kilometers.

De pauze geldt voor het Deens. Even geen grammatica. Even tijd om het huis echt in te richten, alles een echte plek te geven, gordijnen te naaien, de kelder op te ruimen, de drukkerij op orde te brengen en op te stomen naar de Deense kerst. En ik moet bekennen dat het ook wel fijn is om niet ‘s morgens om kwart voor acht op de fiets te hoeven stappen. De dagen zijn hier met het intreden van de normale tijd -wintertijd- wel erg kort aan het worden. Het zijn zie-de-maan-schijnt-door-de-bomen-avonden, met hoor-de-wind-waait-door-de-bomen. Geen Sint te bekennen, hoewel… zaterdag werd er aan de deur geklopt en ijverige Piet liet door de Deense postman(d) met postijsmuts lekkers uit Leiden bezorgen.

Met pepernoten en borstplaat op de bank, lekker lezen in het nieuwe Sinterklaasboek Hoe oud is Sinterklaas? Bijna helemaal een Vreewijkse productie; Sandra Lijesen had al jaren het idee om een boek over Sinterklaas te maken. Bette Westera (Gouden Griffel) schreef het op, Barbara de Wolf maakte de vrolijke illustraties en Antoinette Hanekuyk verzorgde het boek.

In Denemarken geen Sint en Piet, de Denen maken zich op voor de Kerstman. Vrijdag 6 november was het J-dag en veroverde 250 teams in het blauw gestoken Kerstmannen met een ‘sneeuwstorm’ (Julebryg uitdelend) om 20.59 uur het land.

Julebryg is hèt kerstbier; licht zoet en met een vleugje Engelse drop. Het is de start van het kerstseizoen met een destijds uit de hand gelopen reclamegrap van Tuborg en het sein om de kerstverlichting uit de kelder te halen en de buitenbomen te versieren.

Aanstaande vrijdag worden de lichtjes op Hotel D’Angleterre, op Kongens Nytorv, ontstoken en is de Kopenhagen officieel in kerstsfeer. Tivoli is er klaar voor. De winkels zijn al zover met veel cadeausuggesties en veel kaarsen, om het aftellen naar de kortste dag maar zo makkelijk mogelijk te maken.

Tot slot nog even een uitstapje naar Leiden, waar ik was om 40 jaar Drukwerk in de Marge mee te vieren.

Het was een prachtig weekend, de Pieterskerk baadde in het Saenredamse licht, er was een zeer genoeglijke avond met de drukkersvrienden in de Hortus en ik ging terug naar Kopenhagen beladen met drukwerk. Het was een warm bad. En die lange Deense avonden komen met al dat lees- en kijkwerk goed van pas.